Historical aspects of taxonomy of Larix polonica, its distribution and diagnostic characters distinguishing it from L. decidua s. str. and L. sibirica are considered. Morphological characters of cones and ecological and coenotic features of eight larch populations in the Ukrainian Carpathians were studied, and on the basis of a comparative analysis of these signs, the point of view of some taxonomists is supported concerning the proper taxonomic rank of varieties (var.). None of the populations known in Ukraine can be identified as L. decidua var. polonica; instead of that, Ukrainian plants mainly correspond to the characters of L. decidua var. carpatica, while the plantation near the Kedryn Forestry belongs to L. sibirica. At the same time, in artificial plantations (Manyava and Nimchych) we registered specimens that, based on the structure of their cones, can be identified as L. decidua var. polonica, and in plantations of Chudei as L. sibirica. It was established that only two populations, Kedryn and Staryi Plai, confined to the upper limit of the forest (1100–1300 m above sea level) are natural, and others (around 700 m above sea level) are of artificial origin, although in most cases larch recovers well. From an ecological and coenotic point of view, groups with the participation of Larix belong to different syntaxa: Piceion excelsae (ass. Plagiothecio-Piceetum), Abieti-Piceion (ass. Abieti-Piceetum montanum) and Fagion sylvaticae (ass. Dentario glandolosae-Fagetum). According to the EUNIS classification, this biotope should be identified as G:3252 — [Larix decidua] and [Pinus cembra] formations of the dry, inner Carpathian Proprad basin. Taking into account the local distribution and the small size of the two natural populations, Larix decidua s. l. should be included in the Red Data Book of Ukraine.

Keywords: cones, ecology, Larix decidua var. carpatica, populations, syntaxonomy, taxonomy, Ukrainian Carpathians

Full text: PDF (Ukr) 7.22M

1. Barański S. 1970. Występowanie i uprawy modrzewia rodzimego pochodzenia w świętokrzyskich lasach rządowych w pierwszej połowie XIX wieku. Acta Agraria et Silvestria, series Silvestris, 10: 5–38.
2. Białobok S. 1986. Modrzewie Larix Mill. In: Nasze Drzewa Leśne. Vol. 6. Warszawa; Poznań: PWN, pp. 575–601.
3. Boratyński A. 1986. Systematyka i geograficzne rozmieszczenie. Modrzewie (Larix Mill.). In: Nasze drzewa leśne. Vol. 6. Red. S. Białobok. Warszawa; Poznań: PWN, pp. 61–107.
4. Bornebusch C.H. 1948. Doświadczenia z modrzewiem polskim w Danii. Sylwan, 92: 14–21.
5. Budzhak V.V., Didukh Ya.P. 2020. Synphytoindication evaluation of habitats of plant species listed in the Red Data Book of Ukraine and habitat risk assessment under the impact of climate change. Ukrainian Botanical Journal, 77(6): 434–453. https://doi.org/10.15407/ukrbotj77.06.434
6. Chylarecki H. 2000. Modrzewie w Polsce — dynamika wzrostu, rozwoj i ekologia wybranych gatunkow i ras. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe S.C., 148 pp.
7. Cieślar A. 1914. Studien uber die Larche. In: Centralblattfur das gesamte Forstwesen. Vol. 40. Ed. W. Frick. Austria, Vienna: G. Fromme, pp. 171–184.
8. Da Ronch F., Caudullo G., Tinner W., De Rigo D. 2016. Larix decidua and other larches in Europe: distribution, habitat, usage and threats. Eds J. San-Miguel-Ayanz, D. de Rigo, G. Caudullo, T.H. Durrant, A. Mauri. In: European Atlas of Forest Tree Species. Luxembourg: Publication Office of the European Union, pp. 108–110.
9. Danielewicz W., Maliński T. 1999a. Materiały do znajomości rozmieszczenia purchawicy olbrzymiej Langermannia gigantean (Batsch: Pers.) Rostk. w Zachodniej Polsce. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, 48: 239–248.
10. Danielewicz W., Maliński T. 1999b. Proba określenia przynależności systematycznej modrzewi z rezerwatow leśnych Wielkopolski. Rocznik Dendrologiczny, 47: 29–44.
11. Devilliers P., Devilliers-Terschuren J. 1996. A classifcation of Palaearctic habitats. Nature and Environment, No. 78. France, Strasbourg: Council of Europe Publishing, 194 pp.
12. Didukh Ya.P. 2011. The ecological scales for the species of Ukrainian flora and their use in synphytoindication. Kyiv: Phytosociocentre, 176 pp.
13. Didukh Ya.P. 2022. Climate Change Assessment Based on Synphytoindication Method. In: M. Lackner, B. Sajjadi, W.Y. Chen (eds). Handbook of Climate Change Mitigation and Adaptation. Cham: Springer, pp. 2759–2814. https://doi.org/10.1007/978-3-030-72579-2_137
14. Didukh Ya.P., Budzhak V.V. 2020. A program for automating the process of calculating indicator values of environmental factors: methodical recommendations. Chernivtsi: Yu. Fedkovych ChNU, 40 pp.
15. Didukh Ya.P., Kucher O.O., Rosenblit Yu.V., Chusova O.O. 2022. Topological differentiation of the vegetation cover of the Sandomiria Upper Dnister geobotanical district. Ukrainian Botanical Journal, 79(5): 277–289. https://doi.org/10.15407/ukrbotj79.05.277
16. Domin K. 1930. Studie o promenlivosti modrinu v Evrope se zvastnim zrenim k Československu. In: Sbornik vyzkumnych ustavu zemedelskych RCS. Vol. 65. Praha, pp. 3–156.
17. Dominik T. 1950. Modrzew w lasach czerniejewskich pod Gnieznem i dynamika rozwojowa jego mykorhizy. Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 20(1): 305–327. https://doi.org/10.5586/asbp.1950.018
18. Farjon A., Filer D. 2013. Atlas of the world's conifers: an analysis of their distribution, biogeography, diversity, and conservation status. An Atlas of the World’s Conifers, 524 pp. https://doi.org/10.1163/9789004211810
19. Fekete L., Blattny T. 1913. Az erdeszeti jelentosegu fak es cserjek elterjedese a Magyar allam teruleten. Vol. 1. Selmeczbanya: Joerges Agost ozvegye es fia konyvnyomdaja, 793 pp.
20. Flora Ukrainskykh Karpat. 2015. Eds V.I. Chopyk, M.M. Fedoronchuk. Ternopil: TzOV "Terno-graf ", 712 pp.
21. Goetz J. 1951. Szablastość modrzewia polskiego na Gorze Chełmowej. Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 21(1–2): 181–190. https://doi.org/10.5586/asbp.1952.012
22. Herbich F. 1861. Uber die Verbreitung der in Galizien u Bukowina wildwachsenden Pflanzen. Verhandlungen der Zoologisch-Botanischen Gesellschaft in Wien, 11: 33–47.
23. Kagalo A.A., Stoyko S.M. 2009. Modryna polska. In: Chervona knyha Ukrainy. Roslynnyi svit (Red Data Book of Ukraine. Plant Kingdom). Ed. Ya.P. Didukh. Kyiv: Globalconsulting, pp. 46.
24. Khorologiya flory Ukrainy. 1986. Eds. A.I. Barbarich, D.N. Dobrochaeva, O.N. Dubovik et al., Kyiv: Naukova Dumka, 272 pp.
25. Kocięcki S. 1962. Modrzew polski w uprawach doświadczalnych. Sylwan, 106 (6): 23–34.
26. Kondratyuk Ye.M. 1960. Dykorostuchi khvoyni Ukrainy. Kyiv: Vydavnytstvo Akademii nauk Ukrainskoi RSR, 120 pp.
27. Koziy H.V. 1950. Quaternary history of the East Carpathian forests. Dr. Sci. Diss. Abstract. Lviv: Lviv Museum of Natural History of the Academy of Sciences of the Ukrainian SSR, 46 pp.
28. Koziy H.V. 1951. Modryna polska (Larix polonica Racib.) u Skhidnykh Karpatakh. Naukovi zapysky lviskoho naukovo-pryrodnychoho muzeyu AN URSR. Lviv, 1: 7–16.
29. Lewandowski A. 1995. Modrzew polski (Larix decidua subsp. polonica (Racib.) Domin) — struktura genetyczna populacji oraz jego pochodzenie w świetle badań izoenzymowych. Krakow: Plantpress, pp. 1–4.
30. Litkowiec M., Lewandowski A., Burczyk J. 2018. Genetic status of Polish larch (Larix decidua subsp. polonica (Racib.) Domin)) from Chełmowa Mountain: implications for gene conservation. Dendrobiology, 80: 101–111. http://dx.doi.org/10.12657/denbio.080.010
31. Maciejowski K. 1956. Larch in the Polish forests. Sylwan, 11: 7–50.
32. Matras J., Paques L. 2008. EUFORGEN Technical Guidelines for genetic conservation and use for European Larch (Larix decidua). In: Bioversity International. Rome, Italy. pp. 1–6.
33. Matuszkiewicz J.M. 2002. Zespoły leśne Polski. Vol. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 360 pp.
34. Ostenfeld C.H, Sirach C.S. 1930. The species of the genus Larix and their geographical distribution. Kongelige Danske videnskabernes selskab Biologiske meddelelser, 9(2): 1–106.
35. Opredelitel vysshikh rasteniy Ukrainy. 1987. Kyiv: Naukova Dumka, 545 pp.
36. Orlova L.V. 2011. Konspekt dikorastushchikh i nekotorykh introdutsirovannykh vidov roda Larix Mill. (Pinaceae) flory Vostochnoy Evropy. Novosti sistematiki vysshikh rasteniy, 43: 5–18.
37. Raciborski M. 1890. Kilka słow o modrzewiu w Polsce. Kosmos, 15: 488–497.
38. Raciborski M. 1911. Dunajcem z niziny nadwiślańskiej w Tatry. Krakow, 76 pp.
39. Raciborski M. 1912. Rozmieszczenie i granice drzew oraz ważniejszych krzewow i roślin na ziemiach polskich. In: Encyklopedja Polska 1. Krakow, pp. 349–355.
40. Raciborski M, Szafer W. 1919. Modrzew. In: Flora Polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Vol. 1. Eds M. Raciborski, W. Szafer. Krakow: Polskiej Akademii Umiejętności, 240 pp.
41. Radwańska-Paryska Z. 1975. Materiały do dendroflory Tatr i Podtatrza. Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej, 4: 13–77.
42. Red Data Book of the USSR. 1978. Redkie i nakhodyashchiesya pod ugrozoy ischeznoveniya vidy zhivotnykh i rasteniy. Moscow: Lesnaya promyshlennost, 460 pp.
43. Red Data Book of the USSR. 1984. Moscow: Lesnaya promyshlennost. Vol. 2, 460 pp.
44. Rokitskiy P.F. 1973. Biologicheskaya statistika. Minsk: Vysheysh. shkola, 320 pp.
45. Rożkowski R., Chmura D.J., Chałupka W., Guzicka M. 2011. Growth and quality traits of half-sib progeny of Polish larch (Larix decidua subsp. polonica (Racib.) Domin) from Gora Chełmowa during 37 years of growth. Sylwan, 155: 599–609.
46. Rubţov S. 1965. Laricele — ecologia si sultura. Bucureşti: Agro-Silvica, 218 pp.
47. Środoń A. 1937. Modrzew polski (Larix polonica Rac.) w Maniawie w Gorganach. Ochrona Przyrody, 17: 210–215.
48. Stoyko S.M. 1966. Zapovidniki ta pam’yatki prirodi Ukrainskikh Karpat. Lviv: Vidavnytstvo Lvivskoho universytetu, 142 pp.
49. Stoyko S.M. 1980. Botanical reserves and natural monuments of the Transcarpathian region. In: Nature protection of the Ukrainian Carpathians and adjacent territories. Kyiv: Naukova Dumka, pp. 79–142.
50. Stoyko S.M., Tasenkevich L.O. 1996. Larix polonica. In: Red Data Book of Ukraine. Plant Kingdom. Ed. Yu.R. Shelyag-Sosonko. Kyiv: Ukrainska entsiklopediya im. M.P. Bazhana, p. 608.
51. Stoyko S.M., Milkina L.I., Yashchenko P.T., Kagalo A.A. 1998. Rare phytocenoses of the western regions of Ukraine (Regional Green Book). Lviv: Polly, 190 pp.
52. Szafer W. 1913. Przyczynek do znajomości modrzewi euro-azjatyckich ze szczegolnym uwzględnieniem modrzewia w Polsce. Kosmos, 38: 1281–1322.
53. Szafer W. 1923. Z prac doświadczalni leśnych w Szwajcarii. Sylwan, 41: 69–75.
54. Vyznachnyk roslyn Ukrainskykh Karpat. 1977. Ed. V.I. Chopyk. Kyiv: Naukova Dumka, 434 pp.
55. Weisgerber H., Šindelař J. 1992. IUFRO’s role in coniferous tree improvement. History, results, and future of research and international cooperation with European larch (Larix decidua Mill.). Silvae Genetica, 41(3): 150–161.
56. Wierdak Sz. 1921. Obecny stan wiedzy naszej o modrzewiu poskim. (Larix polonica Rac). Sylwan Organ Małopolskiego Towarzystwa Leśnego Styczeń-Marze: 1–5.
57. Woycicki Z. 1912. Roślinność Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej. In: Obrazy roślinności Krolestwa Polskiego. Vol. 2. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, pp. 15–19.